De Europese Commissie heeft op 31 juli 2023 de European Sustainability Reporting Standards (ESRS), de rapportagestandaarden behorende bij de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), vastgesteld. De ESRS specificeren over welke duurzaamheidsinformatie ondernemingen op grond van de CSRD moeten rapporteren en omvatten environment-, social- en governance-standaarden. De CSRD verplicht grote ondernemingen en beursgenoteerd MKB om duurzaamheidsinformatie te publiceren over hun impact op mens en milieu en over de risico’s en kansen die voortvloeien uit de effecten die duurzaamheidskwesties hebben op de onderneming. Deze duurzaamheidsverslaggeving helpt investeerders, maatschappelijke organisaties, consumenten en andere belanghebbenden om de duurzaamheidsprestaties van ondernemingen te beoordelen en onderling te vergelijken.
Mairead McGuinness, Eurocommissaris (Financiële Diensten en Stabiliteit) verklaarde het volgende over de vaststelling van de ESRS: “De normen die we vandaag hebben vastgesteld zijn ambitieus en vormen een belangrijk instrument ter ondersteuning van de EU-agenda voor duurzame financiering. Ze vormen het juiste evenwicht tussen het beperken van de lasten voor rapporterende ondernemingen terwijl tegelijkertijd de inspanningen van ondernemingen om aan de Green Deal-agenda te voldoen inzichtelijk worden en zij daardoor toegang krijgen tot duurzame financiering.”
De eerste set aan ESRS werd in november 2022 door de EFRAG als advies uitgebracht aan de Europese Commissie. Op 9 juni 2023 werd door de Europese Commissie de eerste set aan ESRS als concept ter consultatie gepubliceerd. Deze versie bevatte grote verschillen ten opzichte van de door de EFRAG opgestelde variant. De definitieve versie van de ESRS blijft grotendeels ongewijzigd ten opzichte van het concept. Hieronder worden de belangrijkste wijzigingen ten opzichte het concept van 9 juni 2023 uitgelicht:
Materialiteitsbeoordeling: Ondernemingen zullen enkel verplicht moeten rapporteren over de General Disclosures. Alle andere standaarden met de daarin opgenomen disclosure requirements en data points moeten worden onderworpen aan de dubbele materialiteitsbeoordeling. Aan de hand van de materialiteitsbeoordeling kan vervolgens bepaald worden welke onderwerpen als materieel gezien moeten worden en waarover gerapporteerd dient te worden. Het proces om materiële onderwerpen te identificeren en beoordelen zal onderworpen zijn aan externe assurance. De Europese Commissie heeft aan de EFRAG gevraagd om aanvullende richtlijnen op te stellen met oog op onder andere de uitvoering van de dubbele materialiteitsbeoordeling. De EFRAG heeft aangegeven dat zij tegen 16 augustus 2023 een eerste set aan EFRAG Implementation Guidance en FAQ met oog op de materialiteitsbeoordeling en de waardeketen zal publiceren. De ESRS bepaalt verder dat:
Als een onderneming concludeert dat ESRS E1 'Climate Change' niet als materieel onderwerp wordt beschouwd, is het noodzakelijk dat de onderneming een gedetailleerde toelichting geeft over de bevindingen van haar materialiteitsbeoordeling met betrekking tot het onderwerp 'Climate Change'.
Wanneer een onderneming vaststelt dat een datapunt dat voortvloeit uit EU-wetgeving (zoals SFDR, Benchmark Regulation of Pillar 3) niet materieel is, is zij verplicht dit expliciet te vermelden als 'niet materieel'. Bovendien moeten ondernemingen een openbare tabel opstellen met al deze datapunten, waarbij wordt aangegeven waar ze te vinden zijn in de duurzaamheidsverslaggeving of dat ze als niet materieel zijn aangemerkt. Deze bepalingen zijn bedoeld om tegemoet te komen aan de informatiebehoefte van bijvoorbeeld financiële marktdeelnemers en die willen voldoen aan de door de SFDR opgelegde openbaarmakingsverplichtingen over de ondernemingen waarin is belegd. In de naast de ESRS uitgebrachte Q&A stelt de Europese Commissie dat financiële marktdeelnemers mogen aannemen dat elke datapunt die door een onderneming waarin zij beleggen als niet-materieel is aangemerkt, niet bijdraagt aan de overeenkomstige indicator uit het 'principle adverse impacts statement' in de SFDR.
Met oog op de afstemming tussen de ESRS en de standaarden van de International Sustainability Standards Board (ISSB) heeft de Europese Commissie de definitie van financiële materialiteit in de ESRS aangepast. De eerste twee ISSB-standaarden, die in juni 2023 zijn gepubliceerd, en de ESRS zijn parallel aan elkaar ontwikkeld en er is gepoogd een zeer hoge mate van afstemming tussen de ESRS en de ISSB-standaarden te verkrijgen. De afstemming tussen de ESRS en de twee ISSB-standaarden is erop gericht te voorkomen dat ondernemingen die verplicht zijn te rapporteren op grond van de ESRS en die ook willen voldoen aan de ISSB-standaarden dubbel zouden moeten rapporteren. Met deze afstemming wordt tevens bijgedragen aan de ontwikkeling van een coherent wereldwijd kader voor duurzaamheid, wat het voor stakeholders gemakkelijker maakt om wereldwijd duurzaamheidsinformatie te vergelijken.
De door de Commissie vastgestelde gedelegeerde handeling zal in de tweede helft van augustus 2023 formeel ter toetsing aan het Europees Parlement en de Raad worden voorgelegd. De scrutiny period duurt twee maanden en kan met nog eens twee maanden worden verlengd. Het Europees Parlement of de Raad kunnen de gedelegeerde handeling verwerpen, maar niet meer wijzigen.
De ESRS zal vanaf 1 januari 2024 van toepassing zijn op ondernemingen die reeds onderworpen waren NFRD, de voorloper van de CSRD en zal gefaseerd in werking treden. De Commissie zal naar verwachting in de toekomst aanvullende standaarden vaststellen. Zo vereist de CSRD dat er sectorspecifieke standaarden, standaarden voor beursgenoteerd MKB en voor niet-EU-ondernemingen tegen juni 2024 worden vastgesteld.