Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens zal uitspraak doen over een drietal zaken die zijn aangespannen over de vraag of falend klimaatbeleid kan worden gezien als schending van de mensenrechten. Het is de eerste keer dat het thema klimaatverandering wordt behandeld door de rechters van het Europese Hof, maar het zal naar verwachting niet de laatste keer zijn dat het gebeurt.
De twee rechtszaken die al in behandeling zijn genomen zijn aanhangig gemaakt door een Franse burgemeester en een groep senioren uit Zwitserland. In geval van de Zwitserse senioren, die verenigd zijn onder de naam KlimaSeniorinnen, wordt gesteld dat zij kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Zo wordt beargumenteert dat oudere mensen, en in het bijzonder vrouwen, een grotere kans hebben om te overlijden als gevolg van toenemende hitte.
Zwitserland heeft als doel gesteeld om de landelijke broeikasgasemissie in 2030 met 34% te verlagen. Dat is een lagere doelstelling dan internationale afspraken waar aangestuurd wordt om de broeikasgasuitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met 50% te verminderen. In 2021 heeft de Zwitserse regering een referendum gehouden over de vraag of de landelijke doelstelling opgelijnd zou moeten worden met de internationale doelstelling van 50% C02-reductie. De Zwitserse bevolking heeft toen laten weten daar niet voor te zijn.
De zaken die zijn aangespannen doen denken Urgenda-zaak tegen de Nederlandse staat. De Hoge Raad oordeelde in 2019 dat de overheid verplicht is om meer te doen om “gevaarlijke klimaatverandering” tegen te gaan. Onderdeel van de argumentatie van de Hoge Raad was dat het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) lidstaten verplicht om inwoners te beschermen tegen “reëel en dreigend gevaar”.
Een derde klimaatzaak is onderweg. Een groep Portugese jongeren hebben een grote groep Europese landen aangeklaagd voor de bedreiging die klimaatverandering vormt voor hun leefomgeving. De uitspraken van het Europese Hof zijn bindend voor alle lidstaten en kan leiden tot de noodzaak om bijvoorbeeld wetswijzigingen door te voeren. Als het Hof oordeelt dat de mensenrechten geschonden worden door falend klimaatbeleid, kan het de deur openzetten voor een stortvloed aan soortgelijke klimaatzaken.