Vanaf 2024 moeten de eerste ondernemingen op basis van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) duurzaamheidsinformatie gaan publiceren. Vanuit deze rapportages wordt duidelijk wat klimaatverandering betekent voor de waardeontwikkeling van een onderneming en wat de impact van de onderneming is op het milieu. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft in 2022 een verkennend onderzoek uitgevoerd naar hoe grote ondernemingen nu al op basis van de NFRD, de voorloper van de CSRD, rapporteren over klimaat. Het blijkt dat grote ondernemingen in korte tijd nog veel huiswerk zullen moeten verrichten om op tijd klaar te zijn voor de CSRD.
De uitkomst van het verkennend onderzoek is de helft van de 27 door de AFM onderzochte beursgenoteerde ondernemingen die nu al op basis van de NFRD moeten rapporteren licht de negatieve effecten op mens en milieu niet of te weinig toe. Daarnaast is het grootste deel van de ondernemingen onvoldoende transparant over de (financiële) impact van klimaatverandering en de energietransitie op de onderneming. Verder is de helft van de ondernemingen niet duidelijk over hoe zij hun klimaatdoelstellingen denken te gaan behalen.
Om te kunnen komen tot rapportages over duurzaamheidsprestaties van een onderneming zal er data moeten worden verzameld. Op basis van de ESRS, de rapportagestandaarden die bij de CSRD behoren, moet er over scope 1-, 2- en 3-data worden gerapporteerd. Scope 3-data is de meest uitdagende categorie, omdat scope 3 de indirecte emissies bevatten die voortvloeien uit activiteiten die niet onder directe controle van ondernemingen staan, zoals die van leveranciers (upstream) en klanten (downstream). Er wordt nog te weinig gerapporteerd over scope-3-emissies, terwijl deze emissies de belangrijkste rol spelen bij klimaatverandering. De beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van de data bemoeilijkt het rapporteren.
In sommige gevallen is er geen data beschikbaar, omdat deze bedrijven zelf geen duurzaamheidsrapportage hoeven te publiceren, niet genoeg financiële middelen of technische kunde hebben of geen duurzaamheidsdata verzamelen, laat staan registreren. Daarnaast is de betrouwbaarheid van de data een issue. De reden hiervoor is dat er gebruik gemaakt wordt van verschillende methoden en onderliggende berekeningen, waardoor de uniformiteit ontbreekt. “De kwaliteit van data laat te wensen over”, aldus projectleider en toezichthouder Wilna Barrientos van de AFM in een toelichting bij het onderzoek. “Er is meer uniformiteit in methodiek nodig, om te komen tot data waar je iets mee kunt.”
De AFM raad dan ook om tijdig (verder) te investeren, zodat IT-systemen en -processen geschikt zijn voor het leveren van beschikbare en betrouwbare data. Daarnaast moeten ketenpartners duidelijk gemaakt worden dat zij een rol spelen om op dezelfde manier data te verzamelen en te registeren. Als good practice wordt gewezen op de mogelijkheid om audits uit te voeren bij leveranciers en om initiatieven te stimuleren om de bedrijven binnen de waardeketen data aan te laten leveren. Gedacht kan worden aan een loyaliteitsprogramma waar partijen een tegenprestatie krijgen bij het aanleveren van data.
Vanaf het financiële jaar (FY) van 2024 moeten de grote beursgenoteerde ondernemingen die al op basis van de NFRD moesten rapporteren aan de bak voor de CSRD. Vanaf FY 2025 is het vervolgens de beurt aan grote ondernemingen die voldoen aan twee van de drie groottecriteria: (i) 40 miljoen euro omzet, (ii) 20 miljoen euro balanstotaal en/of (iii) een gemiddelde van 250 werknemers in het boekjaar. Vanaf FY 2026 worden de beursgenoteerde middelgrote en kleine ondernemingen aan de streep verwacht, al krijgen zij een opt-out mogelijkheid van twee jaar.
De AFM maakt duidelijk dat de weg naar een duurzame samenleving niet eenvoudig is en dat de urgentie groot is. Niet alleen de te rapporteren onderneming moet aan de bak, iedereen in de keten moet in beweging komen en zijn verantwoordelijkheid nemen om aan de vereisten uit de wetgeving te kunnen voldoen. Deze beweging moet een duurzame samenleving tot stand brengen. CSRD: geen tijd te verliezen!